องค์ประกอบของการจัดตู้ปลา

องค์ประกอบของการจัดตู้ปลา

ตู้ปลา เป็นองค์ประกอบที่สำคัญที่สุดของการจัดตู้ปลามีหลายรูปแบบแตกต่างกันออกไปสามารถเลือกแบบให้เหมาะสมกับ
สถานที่ ที่จะตั้งตู้ปลา รูปแบบของตู้ปลาที่นิยมใช้กันอยู่จะมี 2 รูปแบบ คือ

1. แบบทรงกลม นิยมใช้ตั้งตามห้องรับแขก โต๊ะทำงาน ตู้เก็บเอกสาร หรือบริเวณที่มี
พื้นที่ที่ไม่กว้างนักมาขนาดไม่ใหญ่มากนักสามารถมองเป็นทัศนียภาพภายในได้อย่างทั่วถึง
เพราะเป็นวงกลม แต่เนื่องจากมีขนาดเล็ก จึงไม่สามารถจัดหรือตกแต่งให้สวยงามมาก ๆ
ได้

2. แบบเหลี่ยม เป็นตู้ปลาที่นิยมใช้กันอย่างแพร่หลาย มีหลายขนาด หาซื้อได้ง่าย
เป็นตู้ปลาที่มีขนาดพื้นที่กว้างขวางกว่าแบบแรก อีกทั้งยังสามารถจัด หรือประดับพันธุ์
ไม้น้ำ หิน ลงไปในตู้ปลาได้อย่างสวยงามอีกด้วย ตู้ปลาแบบนี้ แบ่งได้เป็น 2 ลักษณะ
คือ
ตู้ปลาแบบมีกรอบ ตู้ปลาประเภทนี้ส่วนมากจะเป็นตู้รุ่นเก่าจะมีกรอบ
อะลูมิเนียม และมีชันอุดกันรั่วซึม
ตู้ปลาแบบไม่มีกรอบ เป็นตู้ปลารุ่นใหม่ ใช้กระจกมาต่อกันโดยใช้กาวซิลิโคน
เป็นตัวยึดกระจกให้ติดกัน เป็นที่นิยมของนักเลี้ยงปลาตู้ เพราะสามารถมองเห็นทัศนียภาพ
ภายในตู้ปลาได้อย่างทั่วถึงไม่เหมือนแบบมีกรอบซึ่งจะบังส่วนที่ตกแต่งไปบ้าง แต่ก็มีส่วน
เสีย คือ โครงสร้างจะไม่แข็งแรงเท่ากับตู้ปลาแบบมีกรอบ

ขนาดของตู้ปลา
การเลี้ยงปลาตู้ จำเป็นต้องเลือกตู้ปลาให้เหมาะสมกับวัตถุประสงค์ของการเลี้ยงปลา เช่น การเลี้ยง ปลาตู้ เพื่อใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ หรือเป็นการประกอบอาชีพ หรือเพื่อเป็นการตกแต่งบ้าน หรือสำนักงาน นอกจากนี้ จะต้องคำนึงถึงจำนวนปลาที่จะเลี้ยงด้วย ตู้ปลาที่มีขนาดใหญ่ย่อมดีกว่าตู้ปลาที่มีขนาดเล็ก เพราะอุณหภูมิภายในตู้มีการเปลี่ยนแปลงน้อยกว่าตู้ปลาที่มีขนาดเล็ก

ในการทำตู้ปลา สิ่งที่จะลืมไม่ได้ก็คือ ขารองรับตู้ปลา ซึ่งขารองรับตู้ปลาจะต้องแข็งแรง เพื่อรองรับน้ำหนักของตู้ปลาให้มั่นคงไม่คลอนแคลน เมื่อได้บรรจุอุปกรณ์ต่าง ๆ ในการจัดตู้ปลา ดังนั้น การพิจารณาว่า ขอรองรับน้ำหนักพอดีหรือไม่ จะต้องคำนวณน้ำหนักน้ำในตู้ปลาได้ไม่น้อยกว่า 2 เท่า

การคำนวณปริมาณน้ำในตู้ปลา
ปริมาณน้ำ (ลิตร) = (หน่วยเป็นเซนติเมตร)

ตัวอย่าง ถ้าตู้ปลามีขนาด กว้าง x ยาว x สูง เท่า 36x 24 x 24 เซนติเมตร ประมาณน้ำ (ลิตร) = = 20.73
ปริมาณน้ำของตู้ปลาดังกล่าวจุน้ำประมาณ 20 ลิตร

นอกจากขารองรับตู้ปลาแล้ว อีกสิ่งหนึ่งที่ไม่ควรขาดก็คือ ฝาปิดตู้ปลาซึ่งจะทำจากวัสดุใดก็ได้แต่ส่วนใหญ่แล้วจะทำด้วยพลาสติก เพื่อช่วยป้องกันฝุ่นละออกจากภายนอก ควบคุมการระเหยของน้ำ และป้องกันอันตรายจากศัตรูต่างๆ ที่จะมารบกวน รวมทั้งป้องกันไม่ให้ปลากระโดดออกจากตู้ปลาได้

เครื่องปั๊มอากาศ

สิ่งมีชีวิตที่อาศัยอยู่ตามแม่น้ำ ลำธาร ต้องปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อม หรือชอบหลบซ่อนตามโขดหินใช้เป็นที่กำบังป้องกันอันตรายจากศัตรูเป็นที่ผสมพันธุ์ และขยายพันธุ์ลูกหลานต่อไปอีกด้วย ดังนั้นการจัดหินในตู้ปลาควรคำนึงถึงความสะอาด คุณภาพของหิน รูปแบบ และสีสันตามธรรมชาต

เป็นอุปกรณ์ที่จำเป็นต่อการช่วยเพิ่มออกซิเจนและช่วยทำให้น้ำในตู้ปลาใสสะอาดอยู่ตลอดเวลา
เครื่องปั๊มอากาศที่ดี ควรมีลักษณะ ดังนี้
1. ต้องมีประสิทธิภาพในการพ่นอากาศได้แรงและสม่ำเสมอ
2. ขณะเครื่องปั๊มอากาศทำงาน ไม่ควรมีเสียงดัง
3. เครื่องต้องไม่ร้อนจัดขณะทำงาน
4. มีอายุการใช้งานยาวนานและทนทาน
5. มีขนาดพอเหมาะกับการใช้งาน

การใช้เครื่อง
1. ควรติดตั้งเครื่องปั๊มอากาศให้สูงกว่าตู้ปลา เพื่อให้เครื่องทำงานได้สะดวกในการดังอากาศ
2. ควรติดตั้งเครื่องปั๊มอากาศให้ห่างจากบริเวณที่มีฝุ่นละออง เพราะฝุ่นละออง อาจทำให้ทางเดินอากาศอุดตัน และเสียหายได้
3. กรณีเครื่องปั๊มอากาศที่ใช้ร่วมกับแบบกรองน้ำใต้ทราย และแบบกรองน้ำนอกตู้ ผู้จัดควรเปิดเครื่องปั๊มอากาศให้ทำงานตลอดเวลา
อุปกรณ์ที่มากับเครื่องปั๊มอากาศ
1. สายออกซิเจนเป็นท่อยางสีขาวใสทำหน้าที่นำอากาศจากเครื่องปั๊มเข้าสู่ตู้ปลา
2. หัวทราย มีลักษณะกลมเป็นรูพรุน ทำหน้าที่จ่ายอากาศให้กระจายเข้ากับน้ำ หัวทรายที่ดีควรพ่นอากาศให้เป็นฝอย และละเอียดมากที่สุดและควรมีน้ำหนักเพื่อถ่องให้สายยางลอย
3. ข้อต่อ เป็นตัวแยกอากาศจากเครื่องปั๊มไปตามทิศทางที่เราต้องการซึ่งมีส่วนแยกเป็น 2 ทาง 3 ทาง หรือ 4 ทาง
4. วาล์วควรคุมหรือลูกบิด ทำหน้าที่ควรคุมปริมาณอากาศที่ถูกเป่าออกมาจากเครื่องปั๊มให้แรงดันอากาศมากน้อยตามควรเหมาะสม ระบบการกรองน้ำ
ระบบการกรองน้ำ
นับว่าเป็นปัจจัยสำคัญอย่างหนึ่งของการจัดตู้ปลาเนื่องจากเครื่องกรองสามารถดูดสิ่งสกปรกที่ไม่ต้องการ เช่น เศษอาหาร เศษใบไม้ภายในตู้ออกเพื่อช่วยให้สภาพของน้ำใสสะอาด ลดการเน่าเสียของน้ำภายในตู้ให้น้อยลง
ระบบการกรองน้ำที่นิยมในการจัดตู้ปลา มี 2 แบบ คือ
1. ระบบการกรองน้ำใต้ทราย ซึ่งมีขายเป็นชุดสำเร็จรูปตามร้านขายอุปกรณ์การเลี้ยงปลาสวยงามทั่วไป หลักการทำงานของระบบการกรองน้ำใต้ทราย ก็คือเครื่องปั๊มอากาศจะอัดอากาศส่งไปตามสายอากาศที่เชื่อมระหว่างเครื่องปั๊มอากาศกับหัวครอบแผ่นกรองใต้ทราย เมื่ออากาศถูกดันออกมาตามท่อส่งน้ำ ก็จะดันน้ำที่อยู่ภายในท่อส่งน้ำให้พุ่งออกมาพร้อมกับอากาศ ซึ่งน้ำที่ถูกพ่อนออกมาจะไหลเวียนกับเข้าไปอยู่ใต้แผ่นกรอง ขณะเดียวกันน้ำที่อยู่เหนือแผ่นกรองก็จะถูกดูดลงไปแทนที่ พวกสิ่งสกปรกและเศษอาหารจะถูกดูดลงไปติดกับชั้นกรวดทราย จึงทำให้น้ำในตู้ปลาใสสะอาดอยู่เสมอ
2. ระบบการกรองน้ำแบบกล่องในตู้ ระบบการกรองน้ำแบบนี้ไม่ค่อยนิยมใช้กันมากนัก เพราะต้องติดตั้งกล่องกรองลงในตู้ปลาทำให้เสียพื้นที่และเกะกะ อีกทั้งยังทำให้ทัศนียภาพภายในตู้ปลาไม่สวยงามเท่าที่ควร ระบบการกรองน้ำแบบนี้คล้ายกับการกรองน้ำใต้ทราย ต่างกันที่แบบนี้จะมีกล่องกรองแยกต่างหาก ภายในกล่องกรองจะมีใยแก้ว และถ่านคาร์บอน ซึ่งสามารถกรองสิ่งสกปรก และกรองกลิ่นของน้ำเสียภายในตู้ปลาได้อีกด้วย นอกจากนี้ยังสามารถถอดออกล้างได้สะดวกอีกด้วย
พันธุ์ไม้น้ำ
พันธุ์ไม้น้ำที่นำมาจัดตู้ปลา ควรคำนึงถึงลักษณะพันธุ์ที่เหมาะสม เช่น รูปร่างของใบ การเจริญเติบโต อัตราความต้องการแสงสว่าง เป็นต้น
พันธุ์ไม้น้ำที่มีประโยชน์ต่อสิ่งมีชีวิตในตู้ปลา คือ
1. ช่วยดูดเอาแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ และส่วนที่เป็นของเสีย ใช้ในกระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสงเพื่อเพิ่มออกซิเจนในน้ำ
2. เสริมสร้างแหล่งอาหารให้แก่ปลาที่กิจพืชบางชนิด รวมทั้งเป็นที่เพาะฟักไข่
3. ช่วยปรับสภาพปริมาณเกลือในน้ำให้เหมาะแก่การดำรงชีวิตและไม่เป็นอันตรายแก่ปลา
4. เป็นที่หลบซ่อนและให้ร่มเงา
วิธีการจัดพันธุ์ไม้น้ำ
1. ควรจัดพันธุ์ไม้น้ำที่มีลักษณะธรรมชาติ การเจริญเติบโตเหมือนกัน
2. ควรจัดให้พันธุ์ไม้น้ำทรงเตี้ยอยู่ด้านหน้า ส่วนทรงสูงอยู่ด้านหลัง
3. ควรจัดเป็นกลุ่มตามความเหมาะสม เพื่อเน้นถึงธรรมชาติ
4. ควรจัดให้มีหิน ตอไม้ และสิ่งประดิษฐ์ต่าง ๆ เป็นองค์ประกอบเข้าด้วยกันเพื่อความสวยงาม

หิน
หลักพิจารณาในการใช้หิน
1. ไม่ควรใช้หินที่มีรูปทรงแหลมคม เพราะอาจทำให้ปลาบาดเจ็บจากความคมของหินได้
2. หินที่นำมาจัดตู้ปลา ควรทำความสะอาดให้เรียบร้อย
3. ไม่ควรนำหินปะการังมาจัดตู้ปลาเพราะปะการังมีธาตุเกลือ จะทำให้น้ำในตู้มีฤทธิ์เป็นด่าง
กรวด

เป็นวัสดุที่ใช้ตกแต่งตู้ปลาให้ดูเป็นธรรมชาติ ส่วนใหญ่แล้ว นักจัดตู้ปลานิยมใช้กรวดดำ โดยเลือกขนาดที่พอดี ไม่ละเอียดและหยาบเกินไป กรวดที่ใช้ปูพื้นควรจัดให้สูงกว่าแผ่นกรองประมาณ 2-3 นิ้ว เพื่อป้องกันมิให้รากไม้น้ำชอนไชไปถึงแผ่นกรอง หากไม่ต้องการปูพื้นกรวดให้สูงตามที่กำหนด เพราะกลัวว่าไม่สวยเหมือนธรรมชาติ ก็อาจใช้กระถางพลาสติกขนาดเล็ก ๆ ปลูกไม้น้ำ เพื่อกำจัดพื้นที่มิให้รากของพืชไม้น้ำชอนไชไปได้ แล้วปูด้วยกรวดจัดตกแต่งให้ดีก็ได้
น้ำ

น้ำมีความสำคัญต่อชีวิตปลา ถ้าหากสภาพของน้ำเกิดอาการเน่าเสีย จะทำให้ปลาและพันธุ์ไม้น้ำตายได้ สำหรับน้ำที่เหมาะสมและสะดวกที่สุดในการจัดตู้ปลาก็คือ น้ำประปา เพราะผ่านกรรมวิธีในการฆ่าเชื้อโรคมาแล้ว แต่ไม่ควรใช้ใส่ในตู้ปลาเลย เราควรรองน้ำประปามาตั้งพักทิ้งไว้ประมาณ 1-2 วัน แล้วจึงนำไปใส่ตู้ปลา
เปลือกหอย

สิ่งที่นักจัดตู้ปลานิยมนำมาจัดตู้ปลา เพื่อให้ตู้ปลามีความคล้ายคลึงกับธรรมชาติมากที่สุดก็คือเปลือกหอย ซึ่งสามารถใช้เปลือกหอยทั้งขนาดเล็กและใหญ่มาจัดตู้ปลาได้ตามความเหมาะสมของตู้หรือของพื้นที่ที่เราจะจัดเปลือกหอยที่นำมาจุดส่วนใหญ่จะเป็นเปลือกหอยที่ได้มาจากทะเล จึงมีความเค็มและมีทรายติดอยู่ ควรนำไปแช่น้ำทิ้งไว้ประมาณ 1 สัปดาห์ เพื่อให้ความเค็มและทรายที่ติดอยู่ออกมาให้หมดเสียก่อนจึงนำไปประดับในตู้ปลาได้
สิ่งประดิษฐ์อื่น ๆ
แผ่นภาพวิว เปรียบเสมือนฉากที่นำไปติดข้างตู้กระจก ส่วนมากจะเป็นภาพวิวจากทะเลซึ่งมีกรวด หินปะการัง หรือพันธุ์ไม้น้ำ เป็นทิวทัศน์ใต้พื้นน้ำที่สวยงาม
หุ่นพลาสติก ปัจจุบันมีการผลิตสิ่งประดิษฐ์ต่าง ๆ ที่ทำด้วยพลาสติกมากมายเลียนแบบของจริง สามารถนำมาจัดตู้ปลาได้ตามความต้องการ